O nich od lat mówi się i pisze dużo. Można więc odnieść wrażenie, iż świadomość wagi problemu jest znaczna i traktowana z całą należną jej powagą. Coraz częściej jednak rodzą się wątpliwości, czy rzeczywiście tak jest. Rośnie bowiem liczba uzależnionych, różnie oceniana jest skuteczność przeciwdziałania pojawiającym się uzależnieniom oraz programy mające na celu skuteczne leczenie chorych.
W dyskusjach zgodnym chórem wszyscy podkreślają szkodliwość nałogów, jednak później, w zaciszu własnego sumienia, wielu „rozgrzesza się”: przecież nie jestem ani alkoholikiem, ani narkomanem, ani… tylko od czasu do czasu kieliszek, może dwa, „ścieżka”, może dwie… Przecież to nic złego… Jak zechcę, to w każdej chwili przestanę…
Najpowszechniejsza substancja psychoaktywna zmieniająca stan świadomości – alkohol
Obecny praktycznie wszędzie, od dzieł kultury wysokiej, przez popkulturę po imprezy okolicznościowe. Spożywanie alkoholu jest czymś w rodzaju rytuału, wiele osób nie wyobraża sobie choćby pójścia do klubu i bawienia się na trzeźwo nie wspominając już o przyjęciu weselnym. Wśród krajów Unii Europejskiej Polska zajęła drugie miejsce pod względem procentu ludzi używających alkoholu w ciągu ostatniego roku, wyprzedziła nas jedynie Austria. Sprawa ma się inaczej w kwestii narkotyków, te na tle krajów UE nie są u nas zażywane aż tak często. Nie oznacza to jednak, że problem narkomanii nas nie dotyczy.
Jeśli weźmiemy pod uwagę osoby w wieku 15-34 lat, statystyki dotyczące używania narkotyków znacznie rosną.
NIE jest łatwo, ale można! rozmowa z dr. n. med. Jackiem Gąsiorowskim specjalistą leczenia uzależnień
NARKOTYKi W UNII EUROPEJSKIEJ
Zdecydowanie najczęściej używanym narkotykiem jest marihuana. W krajach Unii Europejskiej, aż 7,6% osób w wieku 15-64 używała konopi indyjskich w ciągu ostatniego roku. Kolejny popularny narkotyk jakim jest kokaina, używa 4,3 miliona osób dorosłych, to prawie sześciokrotnie mniej niż w przypadku marihuany.
Rozmowa z niebiorącym narkomanem
Na kilka pytań dotyczących nałogu z perspektywy osoby uzależnionej zgodził się odpowiedzieć jeden z użytkowników forum internetowego dotyczącego narkotyków.
gdzie się udać, jeśli POczujemy, że przyjmowanie używek jest problemem dla nas i bliskich
Najlepiej zgłosić się do poradni leczenia uzależnień. Pracujący tam specjaliści przeprowadzą profesjonalny wywiad i postawią diagnozę. Określone zostaną kolejne etapy leczenia. Czy należy zastosować detoksykację, czy powinno się uczestniczyć w leczeniu w poradni czy też w ośrodku stacjonarnym- to kilka pytań, na które trzeba odpowiedzieć na początku drogi do udanego porzucenia nałogu.
W leczeniu i rehabilitacji osób uzależnionych nie obowiązuje rejonizacja. Oznacza to, że można skorzystać z dowolnej placówki na terenie Polski niezależnie od miejsca zamieszkania (zameldowania). Wybór odpowiedniego rodzaju placówki jest niezmiernie ważny, ponieważ podjęte leczenie powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb osoby uzależnionej. Wybór formy leczenia zależy w dużej mierze od postawionej diagnozy. Do ośrodków stacjonarnych nie powinny być kierowane osoby, które rozpoczynają eksperymentowanie z narkotykami. Dla tych osób znacznie korzystniejsza będzie oferta poradni leczenia uzależnień, w której przeprowadzony zostaje wywiad, a postawiona diagnoza pozwala na podjęcie decyzji o toku i miejscu dalszego leczenia. Z oferty tej mogą skorzystać osoby eksperymentujące, używające problemowo/szkodliwie, uzależnione oraz bliscy tych osób. Czas leczenia w placówce ambulatoryjnej wynosi 3-12 miesięcy, w zależności od programu oferowanego przez poradnię oraz postępów pacjenta.
Miejsca oferujące pomoc uzależnionym . Oto kilka z nich:
- Centrum Psychoprofilaktyki i Psychoedukacji
51-137 Wrocław
Al. Kasprowicza 58/60 Tel:(071) 326-22-72 - NZOZ
Ośrodek Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia Radzimowice
58-580 Szklarska Poręba ul. Dolna 4
tel/fax: (075) 717-47-22 - Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień Ośrodek Terapii
87-100 Toruń
ul. Tramwajowa 2/4
tel. (056) 62-362-14 - N ZOZ MONAR
93-305 Łódź
ul. Tuszyńska 106 tel. (042) 646-40-12
645-98-32 - Ośrodek Leczenia Uzależnień “FORMACJA”
30-305 Kraków
ul. Różana 3
tel./fax: (012)267-33-06 - NZOZ Centrum Interwencji Kryzysowej “KARAN”
03-750 Warszawa
ul. Grodzieńska 65
tel. (022) 618-65-97 - NZOZ Ośrodek Readaptacyjny Dla Osób Uzaleznionych Stowarzyszenie “KARAN”
26-600 Radom
ul. Łąkowa 122
tel. (048) 360-46-05 - N ZOZ ” MONAR” Ośrodek Rehabilitacyjno Readaptacyjny dla Dzieci i Młodzieży
80-298 Gdańsk
ul. Agrarna 2
tel. (058) 349-49-54 - Katolicki Ośrodek Wychowania i Resocjalizacji Młodzieży
43-346 Bielsko-Biała
ul. Barkowska 167 tel./fax: (033) 816-07-67 - Ośrodek Rehabilitacyjno- Readaptacyjny Stowarzyszenia ”MONAR”
42-297 Poraj
powiat: Częstochowa gmina: Poczesna Dębowiec 2
tel. (034) 323-45-08
Do czego prowadzi uzależnienie?
Uzależnienie od narkotyków i alkoholu zwykle zaczyna się od spróbowania. Jednak nasz organizm może niezwykle szybko uzależnić się od tych „przyjemności”. Z czasem alkohol zaczynamy także traktować jako rozwiązanie wszystkich problemów i receptę na gorszy dzień. Z narkotykami jest bardzo podobnie. Alkohol i narkotyki mogą uzależnić człowieka fizycznie oraz psychicznie. Kombinacja obu tych uzależnień jest najtrudniejsza do przezwyciężenia.
Uzależnienie to nie tylko problem zdrowotny, ale również społeczny, rodzinny czy prawny. W momencie zaprzestania przyjmowania substancji organizm wywołuje reakcję emocjonalną, fizjologiczną i psychiczną. Po odstawieniu używek psychoaktywnych najczęściej występuje niezwykle przykry w odczuwaniu głód narkotykowy. Podobnie jest po odrzuceniu alkoholu.
Uzależnienia często prowadzą do zmian w wyglądzie fizycznym, np. spadek masy ciała i poszerzone lub nadmiernie zwężone źrenice. Nadpobudliwość lub flegmatyczność, zły nastrój, brak chęci do życia i stany depresyjne to również częste objawy występujące wśród uzależnionych. Takie osoby zwykle stronią od kontaktów z rodziną, izolują się od społeczeństwa zaniedbując swoją codzienną aktywność. Najważniejszymi towarzyszami ich codzienności staja się „koledzy po fachu” – inni uzależnieni.
Jak przekonać osobę uzależnioną do leczenia radzi dr hab. Tomasz grzyb, psycholog z Uniwerystetu SWPS
Leczenie narkomanii
Ważnym krokiem w podjęciu leczenia uzależnienia, jest moment w którym uzależniony przyzna się do choroby i uzna, że wymaga pomocy. Czas jest bardzo ważny, im szybciej pacjent zdecyduje się na terapię i rozpocznie leczenie, tym efektywniejsza będzie terapia. Terapia odwykowa jest konieczna w momencie pojawienia się symptomów zespołu abstynencyjnego, które pojawiają się zaraz po odstawieniu narkotyków.
Przebieg i rodzaj leczenia jest uzależniony od pacjenta, zażywanych przez niego substancji, stopnia wyniszczenia organizmu i zaawansowania uzależnienia.
Terapia narkotykowa obejmuje poniższe rodzaje leczenia.
- Leczenie krótkoterminowe – zajmują się nim szpitale i kliniki psychiatryczne. Łączy w sobie konsultacje psychologiczne i leczenie farmakologiczne. Terapia trwa od 6 do 8 tygodni. Zazwyczaj pacjentom zalecana jest dalsza terapia przeprowadzana w warunkach ambulatoryjnych.
- Leczenie średnioterminowe i długoterminowe – prowadzone przez wyspecjalizowane ośrodki terapii uzależnień. Terapia w przypadku leczenia średnioterminowego trwa 8 tygodni, a w przypadku długoterminowego nawet 2 lata. Łączy w sobie pracę z terapeutą, detoks i zajęcia grupowe.
Terapia narkotykowa polega na całkowitej abstynencji. Uzależnieni uczą się pokonywania objawów głodu, poznawania siebie i źródła swojego problemu oraz zdobywania umiejętności społecznych. Dodatkowym celem terapii jest odbudowanie relacji z bliskimi, wypracowanie asertywności, która ma ułatwiać w przyszłym odmawianiu narkotyków.
Każdy uzależniony może otrzymać pomoc dzwoniąc na całodobowy Telefon Zaufania 801 889 880.
Leczenie alkoholizmu
Alkoholizm to choroba związana z uzależnieniem od alkoholu etylowego, jest to choroba postępująca, nieleczona może doprowadzić do śmierci. Uzależnienie ma podłoże psychologiczne, genetyczne, środowiskowe i socjalne. Leczenie rozpoczyna się w momencie, gdy u pacjenta widoczne są objawy fizyczne i psychiczne, a uzależnienie niszczy jego relacje z rodziną. Wielu diagnozowanych ma tendencję do zaprzeczania, że boryka się z alkoholizmem.
Najważniejszymi objawami alkoholizmu są:
- głód alkoholowy,
- utrata kontroli nad swoim postępowaniem,
- objawy okresowej abstynencji (nudności, lęk, zimne poty, nerwowość, drżenie mięśni),
- zaniedbywanie rodziny, pracy, relacji z bliskimi,
- zwiększona tolerancja na alkohol.
Nieleczona choroba doprowadza również do pogorszenia relacji z bliskimi, rozpadu rodzin, rozwijania się u dzieci chorych syndromu DDA.
Chorzy borykają się z problemami zdrowotnymi takimi jak:
- choroby nerek,
- marskość wątroby,
- wrzody żołądka,
- podwyższone ciśnienie,
- rak,
- choroby serca.
Większość uzależnionych zaprzecza chorobie i nie przyznaje się do niej twierdząc, że nadal posiada pełną kontrolę nad własnym życiem i w każdej chwili może zerwać z piciem.
Ważnym krokiem w podjęciu leczenia jest przyznanie się przez uzależnionego (wobec środowiska i samego siebie) do choroby i prośba o pomoc. Dalszym działaniem jest odpowiednia diagnoza i przygotowanie do leczenia, które ma na celu zlikwidowanie uzależnienia od alkoholu oraz całkowitą zmianę zachowań społecznych. Chorzy uczą się technik pokonywania głodu alkoholowego, radzenia sobie w różnych, także niekomfortowych sytuacjach i zwalczanie stresu.
W Polsce leczenie alkoholizmu jest bezpłatne w jednostkach realizujących kontrakty z NFZ. Chorzy mają do dyspozycji placówki dzienne i całodobowe, a także poradnie i przychodnie. Zgłoszenie się do poradni nie wymaga skierowania lekarskiego, natomiast w przypadku oddziałów dziennych i całodobowych skierowanie jest konieczne.
Do dyspozycji uzależnionych, jak i ich rodzin są:
- punkty konsultacyjne prowadzone przez samorządy,
- organizacje pozarządowe takie, jak stowarzyszenia czy fundacje,
- telefony zaufania,
- kluby wsparcia,
- wspólnota Anonimowych Alkoholików.
UZALEŻNIENIA BEHAWIORALNE
Powyżej omówiliśmy najczęstsze uzależnienia od substancji: alkoholu i środków psychoaktywnych oraz sposoby leczenia pacjentów będących w nałogu. Pamiętać trzeba, że coraz częściej występują uzależnienia czynnościowe, które prześledzimy na przykładzie uzależnienia od hazardu.
Wpływ na rozwój uzależnienia od hazardu ma wiele czynników zewnętrznych i wewnętrznych, takich, jak choćby:
- zaburzenia w samoocenie – niskie poczucie własnej wartości,
- problemy w relacjach z bliskimi i rodziną,
- niepowodzenia w pracy,
- problemy finansowe,
- silne stany pobudzenia emocjonalnego różnego typu występujące w krótkich odstępach czasowych.
Hazard zaczyna być uzależnieniem w momencie, gdy gracz przestaje traktować obstawianie jak rozrywkę, a odczuwa nieodpartą potrzebę dalszej gry bez względu na jej finansowe konsekwencje. Licząc na to, że się „odegra” częściej obstawia oraz zwiększa stawki. Tym samym jego motywacje zapętlają się, a chory traci kontrolę i uzależnia się od emocji. Osoba uzależniona pożycza pieniądze, zaciąga kredyty, zaniedbuje siebie, rodzinę, codzienne obowiązki zawodowe podporządkowując wszystko mrzonce o gigantycznej wygranej, która wybawi go ze wszystkich kłopotów..
Uzależnienie od hazardu jest procesem długotrwałym. Im szybciej jednak chory zgłosi się po pomoc, tym mniejsze będą skutki jego nałogowej gry. Rozwód, utrata kontaktu z bliskimi, długi oraz myśli samobójcze to ostatni moment, by udać się do specjalisty. Skuteczność terapii zależy przede wszystkim od samego leczonego i jego determinacji w walce z problemem. Na początku jednak, jak w przypadku każdego uzależnienia, najważniejsze jest przyznanie się do problemu.
Osoby z uzależnione od hazardu mogą zgłaszać się do państwowych lub prywatnych ośrodków leczenia uzależnień. W państwowych placówkach można uzyskać pomoc refundowana przez NFZ nawet nie będąc ubezpieczonym.
Leczenie w początkowej fazie składa się z wizyt u psychologa oraz ambulatoryjnej psychoterapii. W przypadku rozwiniętego uzależnienia konieczne jest podjęcie terapii w zamkniętej klinice uzależnień. Chory musi przede wszystkim zrozumieć swój problem i wspólnie ze specjalistą pracować nad zmianą sposobu myślenia i oderwaniem się od uzależniających czynności. W czasie terapii pacjent uczy się radzenia sobie z emocjami, odbudowywania poprawnych relacji z otoczeniem, otrzymuje także pomoc w zaplanowaniu spłaty długów.
Leczenie hazardu przebiega podobnie, jak terapia innych uzależnień. Chorzy mogą korzystać z:
- terapii indywidualnej i grupowej,
- spotkań w ramach grup Anonimowych Hazardzistów czy Programu Dwunastu Kroków,
- technik relaksacyjnych,
- dzienników, w których prowadzą zapiski swoich emocji,
- całodobowego telefonu zaufania 801 889 880.
NASZE CODZIENNE IZMY
CBOS w latach 2018 – 2019 przeprowadził wśród Polaków ( na reprezentatywnej grupie ponad 4 tysięcy osób) kolejne badania dotyczące różnych form uzależnień behawioralnych.
Wynika z nich, że 27 tysięcy rodaków uprawia hazard patologiczny. Najczęściej gramy w gry Totalizatora Sportowego (27%), zdrapki(17%) i loterie oraz konkursy sms-owe (6%). Nie stronimy od kasyn. 8,4% wszystkich graczy nie ma świadomości, że gra ryzykownie.
Te same badania mówią, że uzależnienie od pracy (pracoholizm) dotyka 2,5 miliona Polaków. 12% to młodzi ludzie w wieku od 25 do 34 lat.
CBOS podaje, że ponad milion osób wykazuje symptomy kompulsywnego kupowania, a 465 tysięcy jest uzależnionych od internetu. W sposób ryzykowny 160 tysięcy korzysta z mediów społecznościowych. Rośnie też liczba fonoholików – uzależnionych od telefonu komórkowego.
Liczną grupę stanowią seksoholicy, uzależnieni od pornografii, telewizji, leków, nikotyny…
Powyższe liczby (a ciągle rosną) są dowodem na to, że współczesność wiele oferując może nam zabrać równie dużo, lub nawet więcej. Wszystko zależy od nas samych i osób nam najbliższych, umiaru, rozsądku i umiejętności trzeźwej oceny siebie i innych.
Źródła:
https://www.terapia-befree.pl/leczenie-uzaleznienia-od-hazardu,30.html
https://www.terapia-befree.pl/leczenie-uzaleznienia-od-narkotykow,33.html
https://www.terapia-befree.pl/leczenie-alkoholizmu,31.html
https://tratwa.pl/gdzie-leczyc-alkoholizm.html
https://www.cbos.pl https://www.prawo.pl
Wydawca: Michał Lelonkiewicz
Wydawca Techniczny: Michał Lelonkiewicz
Redakcja: Patrycja Mąkosza, Michał Półtorak, Dominik Wijas, Sandra Łabuńska, Fabian Łuszcz